شبکه بخش مهمی از یک کسب و کار، سازمان یا گروهی است که فعالیت خاصی انجام می‌دهند و به کمک آن می‌توانند با کاربران یا مشتریان خود ارتباط بهتری داشته باشند. عملکرد این شبکه باید به صورت منظم تحت نظارت قرار داشته تا از کارکرد صحیح اجزا اطمینان حاصل شود. در واقع بدون مانیتورینگ هیچ کس نمی‌داند در شبکه چه می‌گذرد و آیا همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود یا خیر. در ادامه به بررسی کامل‌تر مانیتورینگ شبکه، اهمیت آن و نرم‌افزار‌های در دسترس برای این کار می‌پردازیم.
مانیتورینگ شبکه چیست؟
Network Monitoring مانیتورینگ شبکه یا پایش شبکه به معنای نظارت مستمر و دقیق بر عملکرد یک شبکه کامپیوتری است. این کار به منظور پیدا کردن هر نوع نقص و ایرادی در شبکه انجام شده تا مسئولان شبکه با برطرف کردن مشکلات احتمالی از عملکرد درست و دقیق شبکه مطمئن شوند.
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که در مانیتورینگ انجام می‌شود، بررسی وضعیت روتر، سوئیچ، سرور، ماشین مجازی و فایروال های شبکه است. هر کدام از قسمت‌های گفته شده باید به درستی کار خود را انجام دهند، در غیر این صورت شبکه با مشکل روبرو می‌شود. نرم‌افزار‌های مانیتورینگ به محض بروز مشکل در شبکه به مدیر اطلاع داده تا آن را برطرف کنند و شبکه به صورت عادی و بدون مشکل به کار خود ادامه دهد.
یک نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه باید به صورت مداوم در جستجوی شبکه بوده و مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و گزارش دهد. در واقع نباید منتظر بماند مشکلی در شبکه ایجاد شود، سپس آن را به مدیر گزارش دهد. این کار از معیوب شدن و از کار افتادن شبکه جلوگیری می‌کند.
اهمیت و مزایای مانیتورینگ شبکه
زمانی که از مانیتورینگ استفاده می‌شود، قبل از بروز مشکل در شبکه اطلاع‌رسانی شده و از اختلال در شبکه جلوگیری می‌کند. در واقع بدون مانیتورینگ نمی‌توان از مشکلات شبکه مطلع شد مگر پس از از کار افتادن شبکه. مهم‌ترین مزیت‌های مانیتورینگ شبکه به صورت زیر هستند:
- از آنجایی که قبل از بروز مشکل جدی از آن آگاه می‌شوید، می‌توانید در میزان هزینه‌های تعمیر شبکه صرفه‌جویی کنید.
- با مانیتورینگ مشکلات شبکه قبل از موعد شناسایی و برطرف می‌شوند و این کار باعث افزایش می‌ازن بازده شبکه می‌شود.
- با مانیتورینگ شبکه می‌توانید از ترافیک‌ها و فعالیت‌های غیر عادی در شبکه مطلع شده و در صورت بروز مشکلات امنیتی آن را زودتر از موعد گزارش دهید. به این صورت امنیت شبکه بیشتر می‌شود.
- با این کار عیب‌یابی شبکه بسیار ساده‌تر و راحت‌تر می‌شود. از آنجایی که به محض بروز کوچک‌ترین مشکل، گزارش آن ثبت شده، برای عیب‌یابی شبکه راحت‌تر می‌توان به علت و ریشه اصلی آن پی برد.
- تمام نرم‌افزار‌های شبکه یک پنل دسترسی کلی ارائه می‌دهند که در آن تمام اجزا شبکه و اطلاعات آن‌ها در این پنل وجود دارد. به همین دلیل مشاهده و مدیریت آن‌ها بسیار ساده‌تر می‌شود.
نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه
به منظور مانیتورینگ شبکه نرم‌افزار‌های مختلفی ارائه شده که می‌توانید با توجه به نوع شبکه و نیاز خود از آن‌ها استفاده کنید. چند نمونه از بهترین نرم‌افزار‌ها در ادامه معرفی شده‌اند.
نرم‌افزار solarwinds
یکی از نرم‌افزار‌های کاربردی برای نظارت بر شبکه، solarwinds است. این نرم‌افزار قابلیت‌های مختلفی را ارائه داده و برای نظارت بر شبکه بسیار مفید است. از مهم‌ترین قابلیت‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- با استفاده از این نرم‌افزار می‌توانید میزان پهنای موردنیاز شبکه را بر اساس فعالیت و رفتار شبکه پیش‌بینی کنید.
- رابط کاربری این برنامه بسیار ساده و قابل فهم است و به راحتی می‌توانید از آن استفاده کنید.
- این نرم‌افزار یک کنسول مدیریتی تحت وب ارائه می‌دهد که باعث می‌شود هر ادمینی از هر مکانی به راحتی امکان کنترل شبکه را داشته باشد.
- مدیریت کاربران، مجوز‌ها و نحوه دسترسی آن‌ها از طریق Solarwinds امکان‌پذیر است.
- تجهیزات متصل به شبکه به صورت خودکار شناسایی می‌شوند. از تمام دستگاه‌ها و تجهیزات با هر برندی نیز پشتیبانی شبکه می‌کند.
در ویدیو زیر نیز به شکل کامل تری کار با این نرم افزار آموزش داده شده که دعوت می کنیم آن را تماشا کنید.
نرم‌افزار zabbix
دومین نرم‌افزاری که برای مدیریت و کنترل شبکه در این بخش معرفی می‌شود، Zabbix است. یک نرم‌افزار متن باز که با استفاده از پارامتر‌های مختلف می‌تواند تمام اطلاعات مربوط به شبکه و برنامه‌ها را به طور کامل بررسی و جمع‌آوری کند. از مهم‌ترین قابلیت‌های آن این است که به صورت همزمان می‌تواند هزاران سرور و تجهیزات را پایش کند.
این برنامه به کمک ایمیل یا اس‌ام اس هر رویدادی را به شما اطلاع داده و می‌توانید سرویس‌های هشدار موردنظر خود را نیز در آن پیاده‌سازی کنید. با این نرم‌افزار به راحتی می‌توانید کیفیت سیستم خود را ارتقا دهید. سرعت عمل بسیار بالایی دارد و تا 3 میلیون بررسی را در دقیقه انجام می‌دهد. بر روی هر نوع سیستم عاملی قابلیت نصب داشته و می‌توانید برای نظارت بر هر نوع سیستم یا شبکه‌ای از آن استفاده کنید.
نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه چگونه کار می‌کند؟
مانیتورینگ شبکه ابزار بسیار مهم و کاربردی است که برای نظارت بر شبکه و مانیتور آن استفاده می‌شود. مانیتورینگ فرآیند ساده‌ای نیست و باید حجم بالای ترافیک شبکه و داده‌های متنوع بررسی شوند. این نرم‌افزار برای تأیید فعالیت دستگاه‌های موجود در شبکه، برای آن‌ها پیامی ارسال می‌کند. اگر برای این پیام جوابی دریافت شود، از کارکرد صحیح آن مطمئن می‌شود. این پیام‌ها در بازه‌های زمانی مشخص ارسال شده تا از در دسترس بودن دستگاه‌ها اطمینان حاصل شود.
به این صورت از خرابی‌هایی که در حال وقوع هستند آگاه شده و در صورت بروز مشکل به سرعت برطرف می‌شود. یکی دیگر از وظایف بسیار مهمی که سیستم‌های مانیتورینگ انجام می‌دهند، رفع خطای اتوماتیک است. در واقع برخی از دستورات از طرف ادمین شبکه تعیین می‌شوند تا در صورت بروز خطا، سیستم به صورت خودکار این دستورات را اجرا کند.