در حالت ابتدایی، معماری شبکه از یک ساختار دو وجهی تشکیل شده که برای اشتراک و دسترسی اطلاعات یا داده‌ها به کار برده می‌شود و از آن به عنوان معماری کلاینت سرور (Clinet – Server) یاد می‌شود. هدف از این معماری تقسیم وظایف بین کارمندان یک سازمان و ایجاد سطوح مختلف از دسترسی به اطلاعات سازمانی است.
در دنیای شبکه، کلاینت به سیستمی گفته می‌شود که یک درخواست به سمت سرور می‌دهد و سرور مربوطه این درخواست را بعد از بررسی به درخواست کننده باز می‌گرداند. معمولاً کلاینت‌ها به عنوان قسمتی محسوب می‌شوند که با کاربران ارتباط مستقیم و نزدیکی دارند و به همین دلیل لازم است عملکرد خوبی در ارتباط با سرور داشته باشند. از آنجایی که در حوزه پشتیبانی شبکه، بعضی اوقات از یک سیستم به عنوان سرور و از سیستم دیگری به عنوان کلاینت و بعضاً از یک سیستم به عنوان سیستم کلاینت – سرور استفاده می‌شود، بهتر است در مورد این دو مفهوم اطلاعات بیشتری کسب کنید؛ بنابراین اگر در معماری شبکه تازه‌کار هستید و می‌خواهید بدانید کلاینت چیست، چه انواعی دارد و تفاوت آن با سرور در چیست، در این مطلب از پارمونت با ما همراه باشید تا همه چیز را در مورد کلاینت و سرور به شما بگوییم.
مفهوم کلاینت چیست؟
در دنیای شبکه معادل تلفظ کلاینت یا Client، مشتری است و در واقع به کامپیوتری گفته می‌شود که فقط نقش سرویس گیرنده و استفاده کننده از خدمات سرور را بر عهده دارد. کلاینت یک دستگاه کامپیوتری نسبتاً ضعیف است که کاربران می‌توانند به وسیله آن به سرور متصل شده و از خدمات سرور استفاده نمایند. سیستم کلاینت وظیفه سرویس گرفتن از سرورهای شبکه را دارا بوده و نمی‌تواند در نقش یک سرور کار کند.
به عبارت دیگر کلاینت یک دستگاه یا برنامه است که کاربران برای دسترسی به وب می‌توانند از آن استفاده کنند، مثل رایانه‌های رومیزی، تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها. برنامه کلاینت نیز به برنامه‌ای گفته می‌شود که به کاربر اجازه می‌دهد تا از طریق وب درخواست خود را اعلام نماید، مثل مرورگر وب. همچنین برنامه‌هایی که می‌توانند پشتیبانی آنلاین و دیگر موارد را دریافت کنند، هم به عنوان یک کلاینت در نظر گرفته می‌شوند.
قبل از صحبت درباره وظیفه کلاینت توصیه می کنم سری هم به مقاله انی دسک چیست بزنید.
وظیفه کلاینت چیست؟
در خصوص مهم‌ترین وظیفه کلاینت میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- با توجه به کارهای مورد نیاز، کلاینت‌ها می‌توانند به واسطه برنامه‌های کاربردی مختلف، درخواست‌های خود را به سرور ارسال کنند، بنابراین وظیفه اصلی کلاینت این است که از سرور تقاضای کار یا task داشته باشد.
- از دیگر وظایف کلاینت میتوان به ارسال و اشتراک گذاری اطلاعات و داده‌ها در شبکه اشاره نمود. به عنوان مثال، در یک سرور چت، کلاینت‌ها یا کاربران می‌توانند اطلاعات خود را به سرویس دهنده ارسال کرده و سپس، ارسال اطلاعات از سوی سرور، از طریق کلاینت به کاربر گیرنده انجام می‌شود.
با انواع کلاینت بیشتر آشنا شوید
در خصوص انواع کلاینت میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
1- Fat Client
فت کلاینت یا کلاینت فربه معمولاً به صورت جدا و مستقل از سرور کارکرده و بیشتر پردازش‌ها را خود کلاینت مدیریت می‌کند. از آنجایی که این نوع کلاینت از RAM و CPU کامپیوتر لوکال استفاده می‌کند، فشار زیادی بر روی سرور وارد نمی‌شود و فقط برای انجام برخی از کارها نظیر ذخیره سازی فایل، ایجاد تغییرات و دیگر موارد به سراغ سرور می‌رود. در صورتی که با کامپیوتر شخصی خود، از یک نرم افزار تحت وب استفاده می‌کنید که بار پردازش نرم افزار مستقیماً بر روی دستگاهتان تقسیم‌بندی شده، شما در واقع یک شبکه Fat Client محسوب می‌شوید.
در این نوع کلاینت نیازی به اتصال پایدار به سرور نبوده و می‌توانید در بسیاری از مواقع به صورت آفلاین کار کنید. در تعامل با برنامه‌های سنگین، فت کلاینت انتخاب مناسبی است؛ چراکه نیازی به افزایش پهنای باند سرور نیست. Fat Client انعطاف پذیری بالایی دارد و از آنجایی که بیشتر افراد دارای کامپیوترهای قدرتمند و سریع هستند، زیر ساخت‌های لازم برای استفاده از این کلاینت فراهم است و نیازی به صرف هزینه اضافی نیست. در این مدل از کلاینت، با توجه به اینکه بر روی سرور فشار کمتری اعمال می‌شود، می‌توانید تعداد کاربران را در فت کلاینت افزایش داده و حجم سرویس دهی را بیشتر کرد.
2- Thin Client
کلاینت لاغر یکی دیگر از انواع کلاینت است که بر خلاف فت کلاینت کاملاً به سرور وابسته بوده و در واقع یک اپلیکیشن تحت وب است که با یک مرورگر در شبکه اینترنت می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید. هنگام استفاده از این مدل کلاینت، تمام پردازش‌ها در سرور انجام می‌شود و نیازی نیست نرم افزار خاصی بر روی کامپیوتر لوکال نصب شود، بنابراین فشار اصلی بیشتر بر روی سرور است نه کامپیوتر کاربر.
در Thin Client فقط نیاز به اتصال اینترنت وجود دارد و با تعداد بسیاری از دستگاه‌ها میتوان با سرور در ارتباط بود. این ویژگی باعث شده که کلاینت Thin تا حد زیادی قابل حمل یا Portable باشد. در این مدل از کلاینت، هنگامی که سرعت اینترنت کاربر و پهنای باند سرور مناسب باشد، شما می‌توانید یک اتصال قابل اعتماد و مطمئن داشته باشید. مواردی نظیر نداشتن وزن زیاد، سبک و بهینه بودن، نیاز نداشتن به کامپیوتر قوی و پیشرفته، مشغول نکردن منابع سمت کلاینت از جمله مزایای استفاده از کلاینت Thin هستند.
3- Hybrid Client
کلاینت ترکیبی از دو مدل Fat و Thin به وجود آمده است و پردازش‌ها معمولاً در محیط لوکال مدیریت می‌شود. این مدل برای ذخیره سازی داده‌ها نیاز دارد به صورت مرتب و پیوسته با سرور در تعامل باشد. در این نوع کلاینت شما می‌توانید از مزایای هر دو کلاینت در کنار هم بهره‌مند شوید، از جمله پشتیبانی مناسب و بازدهی بالا از چند رسانه (که از نقاط قوت فت کلاینت است)، در کنار مدیریت و انعطاف پذیری بالا (که از مزیت‌های کلاینت لاغر است). یکی از کاربردهای مهم کلاینت Hybrid این است که شما می‌توانید از آن در انجام بازی‌های رایانه‌ای استفاده نمایید. به عنوان مثال، شرکت بازی سازی معروف Blizzard Entertainment تحت سرویس‌های کلاینت ترکیبی بازی Diablo III را به کاربران ارائه می‌دهد.
4- Zero Client
در میان انواع کلاینت در شبکه، زیرو کلاینت یکی از لاغرترین و مقرون به صرفه‌ترین مدل‌ها است که هیچ پیکربندی خاصی ندارد و چیزی بر روی آن ذخیره نمی‌شود. کلاینت زیرو به عنوان رابط تصویری و به جای کامپیوتر شخصی کاربر قرار می‌گیرد و سیستم عامل کاربر را از سرور دریافت کرده و به او نمایش می‌دهد. این دستگاه‌ها دارای سخت افزار قابل توجهی برای اجرای سیستم عامل‌های مورد استفاده نیستند، بلکه تنها برای اجرای فریم ور (firmware) خود سخت افزاری دارند که به منظور ارتباط با سرور از آن استفاده می‌شود. به عبارت دیگر کلاینت zero خود به تنهایی کاربرد و کارایی مطلوبی ندارد، بلکه برای قابل استفاده بودن، به یک سرور یا یک کامپیوتر متصل شده و سیستم عامل یا محیط کاری کاربر را در اختیار او قرار می‌دهد.
کلاینت و سرور چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
در خصوص تفاوت کلاینت و سرور میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- کلاینت و سرور در تنظیمات عملیاتی باهم متفاوت هستند؛ در واقع کلاینت یک سیستم عامل است که عملکرد آن به خدمات یک سرور وابسته بود، اما سرور یک سیستم عامل است که درخواست‌های کلاینت یا مشتری را انجام داده و آنها را بر اساس خدمات درخواستی مطابقت می‌دهد.
- کلاینت و سرور در نوع سیستم عامل باهم متفاوت هستند؛ به عبارت دیگر سیستم عامل سرور بسیار پیشرفته و پیچیده‌تر از سیستم عامل کلاینت است، چراکه باید پردازش و رسیدگی تعداد قابل توجهی از درخواست‌ها را انجام دهید. سیستم سرور بر پایه پروتکل عملیاتی نسبتاً ساده شکل گرفته و عملکرد آن معمولاً به ایجاد درخواست محدود می‌شود، در حالی که سیستم کلاینت این‌گونه نیست.
- کلاینت و سرور در تعداد درخواست‌ها باهم متفاوت هستند؛ با استفاده از سیستم عامل کلاینت فقط یک کاربر می‌تواند در یک زمان معین، درخواست خود را بفرستد، اما سیستم عامل سرور می‌تواند به صورت هم‌زمان چندین درخواست از چندین مشتری را پردازش کند. از طریق سیستم کلاینت تنها ورود یک کاربر امکان‌پذیر است، اما چندین کاربر می‌توانند به سیستم سرور وارد شوند.
- کلاینت و سرور در سطوح کارایی باهم متفاوت هستند؛ معمولاً سطوح کارایی سرور از کلاینت بسیار بهتر است و شما می‌توانید به سرعت و با دقت رسیدگی و پردازش چندین درخواست از چندین مشتری را به وسیله سرور انجام دهید، در حالی که سطوح کارایی کلاینت ضعیف‌تر عمل می‌کند.
- کلاینت و سرور در نحوه ذخیره سازی داده‌ها باهم متفاوت هستند؛ سیستم سرور مجموعه داده‌های بزرگ را می‌تواند ذخیره سازی کند و دارای عملکرد سطح بالایی است، اما سیستم کلاینت این کارایی را ندارد.
در ویدیو زیر نیز به شکل اجمالی درباره کلاینت و سرور توضیح داده شده که پیشنهاد می کنم برای درک بهتر موضوع آن را تماشا کنید
پس در پاسخ به این سؤال که کلاینت چیست؟ لازم است بگوییم؛ کلاینت یک مفهوم کلی است و به سیستم یا برنامه‌ای گفته می‌شود که درخواستی دارد و از سمت سرور به این درخواست جواب داده می‌شود.
با توجه به انواع کلاینت‌های موجود در بازار، اگر شما هم به دنبال کلاینت مناسب برای کسب و کار دیجیتالی خود هستید، می‌توانید به منظور خرید به وب‌سایت ما مراجعه نمایید و از قیمت هر کدام از انواع کلاینت‌ها و ویژگی‌های آنها مطلع شوید. قیمت مناسب، گارانتی یک ساله، خدمات پس از فروش و مشاوره رایگان توسط پارمونت انجام می‌شود.
در انتها از شما دعوت می کنیم اگر علاقه مند به موضوعات مربوط به شبکه هستید، سری به بلاگ پارمونت هم بزنید.
سوالات متداول
کلاینت چیست؟
در هر مدل شبکه‌ای، هر سخت‌افزار یا نرم‌افزاری که درخواست اتصال به سرور Server را داشته باشد یک Client محسوب می‌شود.
مهم ترین وظیفه کلاینت چیست؟
وظیفه اصلی کلاینت این است که از سرور تقاضای کار یا task داشته باشد.
انواع کلاینت کدام اند؟
از انواع کلاینت میتوان به Fat Client، Thin Client، Hybrid Client، Zero Client اشاره کرد